Trang Chủ Tổng quan hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và quản lý tăng huyết áp tại trạm y tế xã (Quyết định số 5904/QĐ-BYT)

TỔNG QUAN HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ VÀ QUẢN LÝ TĂNG HUYẾT ÁP TẠI TRẠM Y TẾ XÃ

Ngày 20/12/2019, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 5904/QĐ-BYT về việc ban hành tài liệu “Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và quản lý một số bệnh không lây nhiễm tại Trạm Y tế xã”. Đây là văn bản pháp lý quan trọng nhằm nâng cao năng lực y tế cơ sở trong việc kiểm soát bệnh Tăng huyết áp (THA). Dưới đây là những điểm cốt lõi cần lưu ý trong công tác chuyên môn tại tuyến xã.

1. Tiêu chuẩn chẩn đoán xác định

Tại tuyến y tế cơ sở, chẩn đoán xác định tăng huyết áp dựa trên trị số huyết áp đo được tại phòng khám.

  • Định nghĩa: Tăng huyết áp được xác định khi Huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg và/hoặc Huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg.
  • Quy trình đo: Cần đo huyết áp đúng quy trình. Chẩn đoán xác định khi đo ít nhất 02 lần khám khác nhau, mỗi lần đo ít nhất 02 lượt, lấy giá trị trung bình.
  • Lưu ý: Nếu huyết áp ≥ 180/110 mmHg kèm theo dấu hiệu bệnh lý cấp tính hoặc tổn thương cơ quan đích, cần xử trí cấp cứu và chuyển tuyến kịp thời.

2. Nguyên tắc điều trị tại Trạm Y tế xã

Mục tiêu quan trọng nhất là đạt được “huyết áp mục tiêu” (thường là dưới 140/90 mmHg) và giảm tối đa nguy cơ tim mạch lâu dài.

  • Điều trị liên tục và lâu dài: Tăng huyết áp là bệnh mạn tính, cần theo dõi suốt đời. Không tự ý ngừng thuốc khi huyết áp đã về bình thường.
  • Kết hợp biện pháp: Việc điều trị bắt buộc phải kết hợp giữa thay đổi lối sống và sử dụng thuốc hạ áp.
  • Cá thể hóa: Phác đồ điều trị cần phù hợp với từng bệnh nhân, dựa trên số đo huyết áp và các bệnh lý đi kèm (nếu có).

3. Hướng dẫn thay đổi lối sống (Điều trị không dùng thuốc)

Đây là nền tảng bắt buộc cho mọi bệnh nhân, bao gồm:

  • Chế độ ăn: Giảm muối (dưới 5g muối/ngày), tăng cường rau xanh, hoa quả tươi, hạn chế mỡ động vật.
  • Vận động: Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần.
  • Thói quen: Ngừng hút thuốc lá, thuốc lào; hạn chế rượu bia; tránh lo âu, căng thẳng thần kinh; tránh bị lạnh đột ngột.
  • Kiểm soát cân nặng: Duy trì BMI ở mức lý tưởng (18,5 – 22,9), giảm cân nếu thừa cân, béo phì.

4. Quản lý và theo dõi bệnh nhân

Nhiệm vụ trọng tâm của Trạm Y tế xã là quản lý ngoại trú bệnh nhân THA:

  • Lập hồ sơ quản lý: Mọi bệnh nhân được chẩn đoán THA cần được lập hồ sơ bệnh án mạn tính.
  • Tái khám định kỳ: Bệnh nhân cần được tái khám ít nhất 1 lần/tháng để cấp thuốc và đánh giá hiệu quả điều trị.
  • Chuyển tuyến: Cần chuyển bệnh nhân lên tuyến trên khi:
    • Nghi ngờ tăng huyết áp thứ phát.
    • Tăng huyết áp kháng trị (không đạt huyết áp mục tiêu dù đã dùng phối hợp 3 loại thuốc).
    • Xuất hiện các biến chứng tim mạch, biến chứng mắt hoặc thận nghiêm trọng.
    • Phụ nữ có thai bị tăng huyết áp.

Bài viết tham khảo thông tin từ Quyết định 5904/QĐ-BYT của Bộ Y tế.

PGS. TS. Lã Ngọc Quang – Trung tâm Hỗ trợ, Đào tạo liên tục

Post Views: 133